Ik ben opgegroeid in een ondernemersgezin, met een vader die lange dagen werkte en daarnaast in de avonduren studeerde. Het was me al jong duidelijk: dat wilde ik echt niet! Wat ik dan wel wilde? Als ik maar niet tussen vier muren hoefde te zitten!
Na een opleiding tot juwelier-goudsmid en een poging tot overval kwam ik toch op kantoor terecht. Dankzij fijne collega’s en een directeur, die mijn vrijheidsdrang goed aanvoelde, hield ik het jaren vol. Eind 2005 was het op. Ik haalde geen voldoening meer uit mijn werk, verkocht mijn huis, zegde – toch wel wat emotioneel – mijn baan op, deed mijn inboedel van de hand en reisde vijf jaar lang kriskras de wereld over; van Antarctica tot de Noordkaap en van Canada tot Australië. Al reizend kwam ik in 2009 in Mali terecht.
Mali
Ik vond Mali een mooi land, maar nee, settelen zou ik me er zeker niet, verzekerde ik het thuisfront. Menig Malinees had me gewaarschuwd: Mali kruipt onder je huid. En zo geschiedde. Het was sterker dan mijn logica en ging ver voorbij mijn verstand. Op een ochtend werd ik wakker met de blauwdruk voor mijn eigen bedrijf in Mali helder op mijn netvlies. Maar ik wilde helemaal geen eigen bedrijf! Laat staan een reisorganisatie… en al helemaal niet in Mali, waar zo ongeveer alles buiten mijn comfortzone was: taal, cultuur, de man-vrouwverhoudingen, gebrek aan emancipatie, het klimaat, geen familie en vrienden in de nabijheid om op terug te vallen et cetera.Overgave
Ik had een goed gevulde professionele rugzak en een berg aan reiservaring. Alle benodigde ingrediënten waren aanwezig en uiteindelijk ging ik in de overgave. Volledig! Ik startte het bedrijf en vestigde me in Mali. Het was maar goed dat ik geen voorkennis had over wat er allemaal op mijn pad zou komen. Ik zou me wel twee maal bedacht hebben! Onvoldoende kennis van de Franse taal was nog wel bij te spijkeren en op te lossen met een woordenboek. Cultuurverschillen plaatsten me voor grotere uitdagingen. Vanuit de beste intenties werd me in de beginjaren nogal eens een andere versie van de waarheid verteld, bijvoorbeeld om me een teleurstelling te besparen. Jarenlang keer op keer het gesprek aangaan met de mensen in mijn omgeving en de hulp van Ibrahim – mijn Malinese partner – heeft geleid tot wederzijds begrip, respect, helderheid en een open communicatie. Een andere uitdaging is de corruptie. Natuurlijk zijn er voordelen te bedenken: een bankbiljet doet wonderen, opent deuren en versnelt zaken. Echter, het staat haaks op de manier waarop ik zaken wil doen. Dus houd ik me van tijd tot tijd van de domme, gooi ik humor in de strijd of zet ik Ibrahim in. Het heeft ons een jaar gekost om alle benodigde documenten voor het oprichten van ons bedrijf te verkrijgen, maar het is gelukt zonder corruptiegeld.Stroom
Alsof de uitdagingen van cultuurverschillen, taalbarrières en corruptie nog niet genoeg waren, kregen we een stortvloed van onvoorziene omstandigheden over ons heen. Stuk voor stuk hadden ze impact op het toerisme: van staatsgreep, rebellenopstand en een oorlog in het noorden van het land tot de angst voor ebola en de beeldvorming, die over Mali (en Afrika) leeft. Ibrahim en ik hebben elkaar heel wat keren vragend aangekeken: hoe gaan we verder? Terwijl anderen de deuren sloten, gingen wij door. Met de stroom mee, voegden we nieuwe bestemmingen toe of verlegden juist de focus naar de interne markt. Uitdagingen werden omgebogen tot kansen. Een rotsvast vertrouwen in de toekomst van het toerisme in Mali en van onze rol daarin, dreef ons voorwaarts. Het onmogelijke bleek mogelijk; we bouwden ons bedrijf op en uit tijdens de crisis.Twee werelden
Het duurde niet lang voor ik de voordelen begon te zien van een eigen bedrijf. Er is ruimte om invulling te geven aan mijn behoefte om maatschappelijk te ondernemen en voor mijn normen en waarden. Ons bedrijf is de combinatie van mijn en Ibrahim’s eigenheid en kennis, van mijn behoeften als reiziger en van onze liefde voor onze bestemmingen en het vak. Er zijn geen aandeelhouders, die over onze schouders meekijken en ons aanspreken op hoeveel er onder de streep overblijft en of een investering verantwoord is op basis van cijfers en feiten. We hebben de vrijheid om vanuit ons gevoel beslissingen te nemen, mensen een eerlijke vergoeding te betalen, een extra gids in te zetten en vanuit de Papillon fondsen bij te dragen aan duurzame ontwikkeling, die onafhankelijkheid beoogt. Ons bedrijf is de combinatie van Malinese en Nederlandse invloeden; het beste van twee werelden. En als het me binnen de vier muren te beklemmend wordt, is er altijd wel een goede reden voor een werkbezoek. Mijn hart straalt als ik samen met Ibrahim en onze gidsen terrein verken. En het straalt weer als ik reizen vormgeef voor klanten, inspelend op hun behoeften en reiswensen.Verrassingen
Stroomstoringen, trage internetverbindingen, providers die spraakcommunicatie via internet blokkeren, een overheid die naar believen social media laat uitschakelen, huiseigenaren die om voorschotten op de huur vragen, bevestigde hotelreserveringen, die niet in de boeken blijken te staan, bedrijfsmiddelen die in hoog tempo verslijten, flexibele levertijden, wegen, die zonder vooraankondiging urenlang afgezet worden voor de president en zijn gevolg, werklieden die niet op komen dagen of meer schade berokkenen dan verhelpen et cetera. Zelden gaat er in Mali een dag voorbij zonder verrassingen. Zakendoen en leven in Mali vraagt om flexibiliteit, creativiteit, geduld en het vertrouwen dat er altijd een passende oplossing is. In de komende maanden verdubbelen we de mankracht op kantoor. Daarmee kunnen we meer reisdromen waarmaken en meer mensen een eerlijk inkomen laten verdienen. En voor mij is er dan tijd en ruimte om naast het werk andere projecten op te pakken. Ik kijk uit naar alles wat er bij de nieuwe fase komt kijken: van delegeren en loslaten tot tijd voor schrijven en reizen.Ondernemen in Mali is een leuke uitdaging!